در این نشست برخی از نخبگان و استعدادهای برتر به بیان دغدغه‌های خود در حوزه‌های علم و فناوری، جذب نخبگانی و مسائل شرکت‌های دانش بنیان پرداختند؛ که در این گزارش به برخی از آن موارد اشاره شده است.

 

 

 

اجرای اسناد جامع علمی و فرهنگی در کشور مغفول مانده‌ است

دکتر حسین میهمی، برگزیده تسهیلات شهید کاظم آشتیانی‌گفت: کشور ما اسناد بسیار جامع و کاملی در حوزه‌های مختلف علمی، آموزشی، فرهنگی برخوردار است و همچنین نقشه جامع علمی، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند راهبردی کشور در امور نخبگانی بسیار حائز اهمیت است اما اقدام شایان توجهی در جهت اجرا‌سازی این اسناد صورت نگرفته است.

 

 باتوجه به فعالیتی که به‌عنوان دبیر هسته آموزش بنیاد نخبگان استان قزوین دارم می‌توانم اعلام کنم این ظرفیت در هسته‌های مسئله‌محور بنیاد نخبگان قزوین وجود دارد تا با همکاری بنیاد دراستان‌های البرز، زنجان و همدان این اسناد را در جامعه عملیاتی کرده و در رسیدن به چشم‌انداز‌ ۱۴۰۴ مسیر هموار و قابل دسترسی را برای پویایی و فعالیت نخبگانی در کشور ترسیم کند.

مشابه این پیشنهاد در سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی رقم خورده و در حال حاضر به نوآوری‌های اجتماعی و فعالیت‌های اجرایی آن رسیده‌ایم.

 

اعتماد صنعت به شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار کم است

مهندس ستار رضایی، صاحب مدال طلای المپیاد مهارت و مدیرعامل شرکت دانش بنیان گفت: پیشنهاد می‌کنم مجموعه‌ای داخل مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری شکل بگیرد تا مباحث مربوط به مارکتینگ شرکت‌های دانش‌بنیان در آن مطرح شود.

شاید در داخل کشور مسئله مارکتینگ تا حدودی حل شده باشد، اما در حال حاضر که موفق به تولید فناوری خاص و انحصاری شده‌ایم، انتظار داریم بازارهای جهانی به‌روی ما گشوده شود.

در همین راستا پیشنهاد می‌کنم در اتاق بازرگانی، اتاقی ویژه شرکت‌های دانش بنیان در نظر گرفته شود تا با بهره‌مندی از ظرفیت دیدار با سفرا و مقامات کشورهای دیگر بتوان پتانسیل‌های موجود ایران را به آنان معرفی و بازار فروش محصولات فناورانه را ایجاد کرد.

درخواست دیگر تشکیل شبکه متشکل از نخبگان و شرکت‌های دانش‌بنیان است تا کارفرما مورد معرفی شده و نخبگان در شرکتها و پروژه‌هایی که به شکل یک ماژور تعریف شده به کارگیری شوند.

در سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پروژه‌هایی به‌عنوان نیازهای فناورانه ارائه شده اما این پروژه‌ها دسته بندی مشخصی ندارد و باید به‌صورت جزئی‌تر بررسی شوند.

اعتماد صنعت به شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار کم است. در صنعت پتروشیمی فعالیت می‌کنم و طی ۲ سال گذشته سه محصول بسیار استراتژیک را وارد چرخه کشور کرده‌ایم که اخیراً یکی از آنها توسط وزیر محترم نفت افتتاح شد. اما بزرگترین پروژه‌ای که گرفتم رقم ۴ میلیارد تومان بود که در چنین صنعت بکری، این ارقام بسیار ناچیز است.

اگر بنیاد ملی نخبگان بتواند به عنوان متولی ارائه ضمانت با شرکت‌های بزرگی همچون پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ به‌عنوان ضامن اجرایی شرکت‌های دانش بنیان عمل کند گام مهمی در حمایت و اعتماد به جامعه نخبگان برداشته است.

 

 

 سقف حمایت از اجرای طرح‌های دانش بنیان محدود است

دکتر احمد کاریاب، استاد راهبر طرح شهید احمدی‌روشن برای سنتز و تولید پلیمر دی سیان دی آمید- فرمالدهید در مقیاس آزمایشگاهی به منظور استفاده در تصفیه آب و فاضلاب است.

این عضو هیات علمی دانشگاه گفت: یکی از مواد اولیه این پلیمر الکترولید وارداتی است و در صنایع زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول مشابه و تولید داخلی ندارد و برابر آمار رسمی واردات بیش از ۳۰۰ تن از آن در سال ۱۴۰۰ در گمرک کشور به ثبت رسیده است و این غیر از آن چیزی است که به صورت غیر رسمی یا به‌صورت محصولات فرآوری شده به بازار ما می‌رسد.

 این مژده را به همه حامیان طرح شهید احمدی روشن بدهیم که ما نمونه اولیه این ماده را ساختیم و در صدد احداث یک کارگاه در مقیاس کوچک هستیم که این ماده اولیه را یک تن در ماه تولید کنیم و تا آخر شهریور این کارگاه راه‌اندازی خواهد شد.

انتظار می‌رود بتوانیم با استمرار حمایت از این طرح کارگاهی به ظرفیت تولید ۳۰ تن در ماه برسیم تا بتوانیم نیاز کل کشور را پوشش دهیم و آنچه که از این طرح باقی می‌ماند اشتغال حداقل ۳۰ نفر به طور مستقیم و تولید ارزش افزوده برای کشور است.

تاکنون حمایت‌های خوبی از سوی دکتر رجب‌پور و همکاران ایشان در بنیاد نخبگان از بانیان این طرح انجام شده است و ادامه حمایت و استقبال از این گونه طرح‌ها برای ما بسیار اهمیت دارد. انتظار داریم که با رویکرد عمل‌گرایانه این محصول به بازار رسیده و دغدغه اشتغال و ثروت دانش بنیان را حل کند.

سقف حمایت از اجرای طرح‌ها محدود است و در طرح‌های مشابه دیده‌ایم که اگر این سقف حمایت افزایش یابد می‌توان به یافته‌های بهتر و موثرتری دست یافت.

 

مانع تراشی دانشگاه‌ها برای جذب نخبگان به‌عنوان هیئت علمی
دکتر ساناز کشاورز شاهباز برگزیده تسهیلات شهید شهریاری و استعداد درخشان در هر سه مقطع کارشناسی، ارشد و دکتری گفت: از دی ماه سال ۹۹ تا امروز در تلاشم به‌عنوان هیئت علمی وارد دانشگاه علوم پزشکی قزوین شوم. با توجه به اینکه دانشجویان علوم پزشکی تعهدات اجرایی دارند؛ پس از یکسال پیگیری مقرر شد به‌صورت کارشناس با حقوق و مزایای کارشناسی وارد دانشگاه شده و تعهداتم را آغاز کنم تا ظرف یکسال تبدیل وضعیتم به هیئت علمی انجام شود.

در این بازه زمانی طولانی با اکثر موانعی که برای جذب نخبگان وجود دارد آشنا شدم. با وجود نامه‌نگاری‌های مکرر و حمایت کامل بنیاد نخبگان آگاه‌سازی روسای دانشگاه‌ها برای پذیرش قانون جذب نخبگان کار بسیار سختی بود. اگر چه در نهایت روسا متوجه ردیف مجزای جذب نخبگان در قانون شدند اما این طرح لازم الاجرا نیست و پروسه جذب در دانشگاه‌هاطولانی‌ و طاقت فرساست. پیگیری مکرر بنیاد ملی نخبگان برای نتیجه بخش شدن طرح جذب نخبگان در دستگاههای اجرایی و موسسات آموزش عالی بسیار راهگشاست.


نخبگان دغدغه‌ی شغل پایدار دارند، آنان را برای کشور حفظ کنیم
دکتر حمیده علمی‌زاده دانش آموخته دکتری شیمی تجزیه و برنده تسهیلات شهید وزوایی که در تمام مقاطع تحصیلی‌ استعداد درخشان بوده گفت: آنچه که یک نخبه را راضی می‌کند حس شأن اجتماعی و مفید بودن برای کشور و جامعه است.باید ظرفیت نخبگان علمی برای کشور حفظ شود.

پژوهش‌سازی و دستاوردهای پژوهشی قطعاً یکی از موثرترین عواملی است که در کنار انگیزه و امید‌بخشی می‌تواند دستاوردهای مالی برای پژوهشگر به‌همراه داشته باشد.

باید محققین و پژوهشگران به مسائل واقعی کشور آگاه شوند. محققین به‌جهت عدم اتصال به مسائل اصلی کشور موضوع پژوهشی را بر اساس روند پژوهشی دنیا انتخاب می‌کنند و این موضوع عدم مطابقت طرح‌های پژوهشی با نیازهای واقعی کشور را منجر می‌شود.

خوشبختانه پژوهشکده‌ها در فرآیندی چند ساله موجب پالایش نیروها، جذب منصفانه، حذف نیروهای راکد و ایجاد عدالت در جذب پژوهشگران شده‌اند که نهایتا شناسایی افراد توانمند در راستای هدف مشخص و سرمایه‌گذاری در ایجاد امنیت شغلی برای نخبگان را به‌ارمغان خواهد داشت که مانع مهاجرت این سرمایه‌ها انسانی به خارج از کشور می‌شود.

در حال حاضر در مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور به عنوان پژوهشگر در حیطه سلسله ها طرح های خوبی انجام داده و متن مقالاتی را به چاپ رساندند دغدغه‌ی اصلی من امنیت شغلی است تا بتوانم در کشورم خدمت کنم. اپلای کردن برای کشورهای دیگر بسیار راحت است اما دغدغه من خدمت به ایران است.


بی‌توجهی دستگاه‌های اجرایی به طرح جذب نخبگان و استعدادهای برتر
محمد حسن سعیدی مطلق، برگزیده تسهیلات شهید وزوایی و دانشجوی دکتری معماری و مدیریت شهری گفت: علیرغم اینکه پنج کارگروه تخصصی در بنیاد نخبگان، پروژه محور به حل مسائل در حوزه‌های مختلف می‌پردازند متأسفانه دستگاه‌های اجرایی در مواجهه با عملکرد این پروژه‌ها بازخورد مناسبی ندارند و شأنیت و جایگاه این کارگروه‌های تخصصی حفظ نمی‌شود و به‌دلیل عدم آگاهی، برای برای پیشبرد طرح‌های پژوهشی با نخبگان همکاری نمی‌کنند.

بخشنامه بکارگیری ظرفیت نخبگان جوان به‌عنوان دستیار_مشاور به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است اما علیرغم پیگیری‌های صورت گرفته و معرفی‌نامه‌هایی که از سمت بنیاد نخبگان صادر شده این موضوع همچنان راکد باقی مانده است.

طرح جذب نخبگان و استعدادهای برتر فارغ التحصیل در دستگاههای اجرایی هم ابلاغ شده است اما آیین‌نامه به‌شکلی است که برای امتیاز‌دهی به همه رشته‌ها، نگاه مشترکی وجود دارد در حالیکه معماری و شهرسازی پروژه محور است و برخلاف رشته‌های علوم پایه و علوم انسانی به تولید محصول و کارهای پژوهشی منجر نمی‌شود! این نگاه یکسان نیاز به اصلاح دارد.

 

توسعه و پیشرفت کشور با نیروی‌انسانی تفسیر می‌شود
دکتر باقر ساروخانی، استاد دانشگاه تهران و از چهره‌های سرآمد و مفاخر استان قزوین گفت: آشیانه‌ی کلان ما ایران و آشیانه خرد ما قزوین است. خانه از همه چیز مهمتر است! تمام زندگی‌ام را مدیون معلمین و اساتید قزوین هستم! فردای باشکوه ایران با دستان نخبگان و راهبری اساتید ساخته خواهد شد. فردای نخبگی با دلسوزی رقم می‌خورد.

دکتر ستاری بسیار خوشبخت است که مسئولیتش در مدار توسعه ایران قرار گرفته است. ما توسعه را با نفت و گاز تفسیر نمی‌کنیم؛ توسعه با نیروی‌انسانی تفسیر می‌شود. انسان‌های خلاق، آفریننده‌ی توسعه هستند. باید در جامعه بگردیم، استعداد‌ها را پیدا کرده و حامی آنها باشیم.

خوشبختانه مجموعه فرهیختگان و حامیان استعدادهای برتر در استان قزوین در حال تاسیس است که من هم توفیق عضویت در آن را دارم.
پیشنهاد داده‌ام خانه‌ی پدری‌ام به خانه‌ی خلاقیت تغییر کاربری پیدا کند تا جوانان و فرهیختگان
محلی امن برای فعالیت داشته باشند و علاوه بر آن به‌عنوان کتابخانه‌ی بزرگ علوم اجتماعی، محل رجوع جامعه شناسان از سراسر ایران باشد.


مدیریت پارک‌های علم و فناوری به بخش خصوصی واگذار شود
علی سروش، فارغ التحصیل رشته دکتری مکانیک از دانشگاه شریف گفت: به‌عنوان یکی از اعضای خانواده شرکت‌های پارک علم و فناوری، قریب به ۱۰ سال در اکوسیستم کارآفرینی تهران البرز و قزوین مشغول فعالیت هستم. نخبگی تنها شاگرد اول شدن نیست بلکه باید در تمام ابعاد زندگی همچون تحصیل، کار و زندگی موفق بود. ما مسیری را انتخاب کرده‌ایم که به ایجاد شغل و کسب و کار منتهی می‌شود و در این مسیر سختی‌های زیادی را به جان خریده‌ایم.

بزرگترین سرمایه‌ی جامعه نیروی انسانی است که به‌جای ساختمان و ابزار و ثروت باید به نخبگان بها داد اما شأن کارآفرینی در هیچ زمان و مکانی رعایت نشده است. در ایران نیروی انسانی نخبه فراوانی وجود دارد که نه تنها حمایت و بکارگیری نمی‌شوند بلکه در اوج رشد و کارایی از پارکهای علم و فناوری ترد می‌شوند تا در فضای بیرون از این مراکز روی پای خود بایستند.

ما هنوز در زمین خاکی بازی می‌کنیم و توان تامین هزینه بیمه و نیروی‌انسانی را نداریم پس چگونه در این سیستم بزرگ وارد شویم و خارج از پارک‌ روی پای خود بایستیم! باید در نحوه مدیریت پارک نظارت و تجدیدنظر شود! با واگذاری مدیریت پارک به بخش خصوصی، به انتقال تجربه و حمایت از تولیدات دانش بنیان کمک موثری خواهد شد.


تولید فناورانه‌ی بی‌هدف، محکوم به شکست است
خانم خوانساری در این جلسه عنوان کرد: برای تولید و کارآفرینی در حوزه‌های جدید چند‌تخصصی راه و مسیر مشخص کنید. مدعی ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه هستیم! اما محصولات دانش بنیانی تولید می‌شود که هیچ هدفی برای تولید آنها تعریف نشده و راهکاری برای استفاده از آنها وجود ندارد.اینگونه سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش‌ها‌ی بی‌هدف محکوم به شکست است. خدمت را تنها در تولید محصول نبینیم و به ارتباطات بین صنعت و دانشگاه و رشته‌های چند‌تخصصی بیشتر از گذشته بها دهیم.

سدّ کنکور برای مدال‌آوران بی‌سهمیه
سارا غزنوی‌نیا طلای یک المپیاد کشوری جغرافیا و عضو تیم ملی ۲۰۲۲ المپیاد جهانی پاریس گفت:
نماینده‌ی دانش‌آموزانی هستم که در المپیادهای بی‌سهمیه‌ی جغرافیا، اقتصاد و سلولهای بنیادی مدال گرفته‌اند. این موضوع سبب شده با داشتن مدال طلا همانند سایر دانش‌آموزان کنکور داده و با هر نتیجه‌ای وارد دانشگاه شویم و هیچ سهمیه‌ای به ما تعلق نگیرد. به جغرافیا و زبان‌انگلیسی مسلط هستم و می‌توانستم با برخورداری از سهمیه طی سالیان کوتاهتری مدارج علمی را طی کنم.